خروج اجباری سوداگران از بازار مسکن
یک کارشناس اقتصاد مسکن پیش‌بینی کرد: «با توجه به اینکه هم اکنون نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار به حداکثر رسیده است و تقاضای مصرفی به شدت تضعیف شده، بنابراین انتظار می‌رود شاهد خروج اجباری سوداگران از بازار مسکن و استقرار بازار در یک ثبات نسبی چند ساله باشیم. »
بهروز ملکی در یادداشت تلگرامی نوشت: «هرچند در نیازسنجی مسکن، مواردی چون خانوارهای تازه تشکیل شده، خانوارهای منحل شده، استهلاک مسکن، تخریب و نوسازی و حتی کمبود موجودی فعلی مسکن مورد توجه قرار می‌گیرد؛ ولی باید توجه داشت تقاضای مسکن، آن بخش از نیاز است که با قدرت خرید همراه بوده و به بازار ورود می‌کند. قدرت خرید یا توان مالی خانوار نیز بستگی به درآمد و پسانداز گذشته، حال و آینده خانوار دارد. »
وی افزود: «علاوه بر توان مالی خانوار، عوامل متنوعی چون انتظار تغییر قیمت مسکن در آینده، نقدینگی و تورم، بازده دارایی‌های رقیب، تحولات جمعیتی و… بر تقاضای مسکن اثر میگذارند. از سوی دیگر، باید توجه داشت که مسکن، فقط کالایی مصرفی نیست. »
این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه در یک تقسیم‌بندی کلی می‌توان سمت تقاضای مسکن را به دو دسته تقاضای مصرفی و سرمایه‌ای تقسیم کرد، عنوان کرد: «تقاضای مصرفی در بازار مصرفی املاک صورت می‌پذیرد.
متقاضیان مصرفی مسکن به افرادی گویند که هدف آنها تأمین سرپناه و محلی برای سکونت است؛ زیرا مسکن، یکی از ضروریات زندگی و کالایی فاقد جانشین است. »
ملکی تصریح کرد: «تقاضای مصرفی را می‌توان شامل مواردی چون استفاده شخصی خانوارهای تازه تشکیل شده، رفع بد مسکنی سرانه زیربنا و رفع تراکم نامناسب خانوار در واحد مسکونی، تعویض واحدهای مسکونی بی‌دوام و فرسوده و… دانست. »
وی متذکر شد: «تقاضا در این بخش، عمدتا به وسیله خانوارهایی شکل می‌گیرد که اولا ریسک‌گریزند؛ ثانیا به دنبال حفظ ارزش ثروت و دارایی خود در بلندمدت می‌باشند و ثالثا از آنجا که به خرید مسکن، نگاهی بلندمدت دارند، بنابراین نقدشوندگی برای آنها چندان با اهمیت نیست. »
این کارشناس اقتصاد مسکن در ادامه نوشت: «تقاضای سرمایه‌ای در بازار دارایی املاک صورت می‌پذیرد. متقاضی سرمایه‌ای، با هدف بهره‌مندی از عایدی سرمایه، اقدام به خرید مسکن می کند. این تقاضا به دو نوع تقاضای خرید مسکن برای استفاده غیرشخصی و تقاضای خرید مسکن سوداگرانه تقسیم می‌شود. »
ملکی با اشاره به تقاضای خرید مسکن برای استفاده غیرشخصی (بلندمدت)، افزود: این تقاضا عمدتا با انگیزههایی چون اجاره‌داری و حفظ قدرت خرید صورت می‌پذیرد. در واقع «پسانداز روی دارایی»، ماهیتی بلندمدت داشته و برخواسته از اطمینان به افزایش بلندمدت قیمت یک نوع دارایی، صرف‌نظر از فراز و نشیبهای کوتاه مدت آن است. این نوع متقاضیان، تمایلی به ورود و خروج متوالی ندارند و اساسا تحرکات آنان با اینرسی بالایی رخ می‌دهد. »
وی عنوان کرد: تغییر در وضعیت عوامل تاثیرگذار بر انگیزه سرمایه‌گذاری – به ویژه عامل بازدهی – بر میزان تقاضای خرید مسکن غیرشخصی (برای نگه‌داری بلندمدت) اثر می‌گذارد. در این جریان تقاضا، افراد با هدف کسب درآمد اجاره و بهره‌مندی از افزایش بهای بلندمدت مسکن، وارد بازار می‌شوند. »
این کارشناس اقتصاد مسکن همچنین با اشاره به تقاضای خرید مسکن سوداگرانه (کوتاه‌مدت) تصریح کرد: «در فرهنگ عامیانه، عموما «سوداگری» پدیده ای با ماهیت کوتاه‌مدت و بیانگر تلاش برای کسب سود با بهرهگیری از نوسانات کوتاه‌مدت قیمت دارایی است.
از ویژگیهای متقاضیان سوداگرانه خرید مسکن می‌توان به تمایل آنان برای خانههای خالی، توجه به بازارهای رقیب مسکن و ورود و خروج سریع (اینرسی پایین) اشاره کرد. این متقاضیان را می‌توان دارای تاثیرگذاری بالا بر نوسانات بازار مسکن دانست. »
ملکی نوشت: «در این نوع سرمایه‌گذاری، بازدهی مورد نظر سوداگر، فاصله بین قیمت خرید و فروش ملک در کوتاه‌مدت است. بر این اساس، برای یک سوداگر، نقدشوندگی ملک از اهمیت بالایی برخوردار است. »
وی متذکر شد: «بررسی رفتار سوداگران در توضیح پدیده‌های بازار مسکن ایران بسیار با اهمیت است. سوداگران در دوره رونق وارد بازار می‌شوند و از افزایش قیمت‌ها حداکثر سود را کسب می‌کنند و با پدیدار شدن علائم رکود، به سرعت از بازار خارج می‌شوند و سرمایه خود را به بازارهای موازی مسکن همچون بانک، بورس، ارز و طلا منتقل می‌کنند. شایان ذکر است که در اقتصادهایی مانند ایران که بازار سرمایه از عمق کافی برخوردار نیست، فعالیتهای سوداگرانه در بازار مسکن، بیشتر است. »
این کارشناس اقتصاد مسکن با اشاره به حال و هوای تقاضای مسکن در شرایط کنونی، عنوان کرد: «قیمت یک متر مربع واحد مسکونی در شهر تهران طی سال‌های ٩٢ تا ٩٥ در حدود ٤ میلیون تومان ثابت بود. از ابتدای سال ٩٦ تحرک بازار مسکن شروع شد و منجر به رسیدن قیمت به حدود ۱۳.۵ میلیون تومان در شرایط کنونی شد.
واقع مطلب این است که هر چه تقاضای سوداگرانه مسکن طی سال‌های ٩٢ تا ٩٥ کمرنگ بود از سال ٩٦ به این سو پررنگ و پرنگتر شده است. اما مطلب غیر قابل انکار این است که تقاضای سوداگرانه نمی‌تواند بدون پشتیبانی تقاضای مصرفی به مدت طولانی، ادامه حیات دهد. »
ملکی خاطرنشان کرد: «بر این اساس و با توجه به اینکه هم اکنون نسبت قیمت مسکن به درآمد خانوار به حداکثر رسیده است، تقاضای مصرفی به شدت تضعیف شده و به تبع، انتظار می‌رود شاهد خروج اجباری سوداگران از بازار مسکن و استقرار بازار در یک ثبات نسبی چند ساله باشیم. »
خروج اجباری سوداگران از بازار مسکن
دیدگاهتان را بنویسید